✍ منصوره اصلان (روان شناس و مشاور)

🔖 ” آوردگاه جان و روان ”

در من کسی آهسته میگرید
دردی ست چون خنجر ، یا خنجری چون درد
اما در این کابوس خون آلود
در پیچ و تاب این شب بن بست
بنگر چه جانهای گرامی رفته اند از دست…

این روزها خبرخودکشی نوجوان، وکیل، خبرنگار، پزشک متخصص و… متناوب به گوش میرسد .
سردار منتظرالمهدی معاون فرهنگی اجتماعی فراجا شهریور سال ۱۴۰۳ طی یادداشتی اعلام کرد : «حاصل خودکشی در کشور ما جان باختن سالانه بیش از ۴۰۰۰ نفر و آسیب دیدن شدید ۱۰ تا ۲۰ برابر این تعداد است»

🔸خودکشی،از فکرها، تمایلات و نگرانی ها شروع شده و در نهایت جامه ی عمل می پوشد لذا و بر این اساس اگر افکار و تمایلات از زمان پیدایش و طرح آنها توسط فرد ، از سوی اطرافیان ،والدین، معلم، پزشک و معاشرین یک فرد جدی تلقی شود ،شناسایی آن و مداخله سریع از بروز این پدیده ی شوم جلوگیری میکند؛ از این روی هرکدام از ما به تناسب نسبت یا هریک از عناوینی که داریم در قبال اطرافیان مسئولیم.
🔸 احساس ناتوانی و درماندگی مقدمه ی فکر یا اقدام به خودکشی در این افراد است که با این عمل به دنبال راهی برای فرار از بحران ها و آلامشان هستند. رنجی که شاید برای ما معنا و مفهومی نداشته باشد اما برای فرد چالشی بزرگ محسوب می شود همانند : شکست عشقی، تعارض با والدین، رد شدن در کنکور، عدم موفقیت در درسها، ابتلا به بیماری، ورشکستگی اقتصادی و…. که در همگی آنها فرد خودکشی را راه حل مسئله برای پایان دادن به رنجها می داند.
🔸باور غلطی در فرهنگ ما وجود دارد : “کسی که در مورد خودکشی صحبت میکند این کار را انجام نمی دهد” حال آنکه مطابق آمار و تحقیقات علمی ۷۵ درصد افرادی که راجع به خودکشی صحبت میکنند آن را انجام میدهند.
🔸خودکشی پدیده ایست دومینو وار و متشکل از عوامل پیوسته و در هم تنیده که تبیین و نگاه تک علتی نسبت به آن، روایت درستی از ماهیت چند وجهی آن نخواهد بود.
🔸یکی از دلایل افزایش خودکشی در جامعه پایین بودن سطح تاب آوری و اهمیت ندادن به بحث سلامت روان و مهارت آموزی است. از دیگر عوامل دخیل در این امر مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، نابسامانی های جامعه، اخبار منفی و … است که تحمل آن برای افراد هر چند موفق از نظر موقعیت اجتماعی سخت است و متاسفانه تنها راه حل را پایان دادن به زندگی خود می دانند.
🔸نشانه های هشدار دهنده و علائم پر خطر در خودکشی : مصرف مواد مخدر و الکل، تکانشی بودن یا تغییر در رفتار روزمره، انزواء و کناره گیری، پرخاشگری انفجاری، داشتن افسردگی، از دست دادن یکی از عزیزان، احساس طرد شدن و بی کسی و ناامیدی، جدا شدن از والدین یا همسر، ناموفق بودن در درخواست کمک از دیگران، داشتن مشکلات روان پزشکی، بیماری مزمن یا مشکلات شدید مربوط به سلامتی، ارتباطات ضعیف وناتوانی در حل تعارضات در خانه، محل کار و دوستان وهمسالان،اقدام به خودکشی از سوی والدین، خواهر، برادر یا افراد مورد علاقه درگذشته ، فرار از منزل، بی توجهی غیر عادی به سر و وضع خود،بی حالی همیشگی و دشواری در تمرکز کردن.
🔸عوامل محافظت کننده در مقابل خودکشی می تواند خانواده، دوستان، داشتن عزت نفس، عدم مصرف مواد، داشتن حیوانات خانگی، دردسترس بودن مشاور و درمانگر، انجام دارو درمانی،مسئولیت داشتن در قبال فرزندان، احساس امید، مدیون دانستن خود به دیگران، امنیت شغلی، دشواری دستیابی به وسایل کشنده ، باورهای مذهبی و عواملی از این دست باشد.
🔸اشخاصی که احساس خودکشی دارند، کسی را برای گوش دادن، اعتماد کردن ودلسوز بودن می خواهند. اینکه از شخص بخواهیم خودش همه چیز را تغییر دهد یا تلقین به فرد که “بخندد” یا اطمینان کاذب به اینکه “همه چیز درست خواهد شد” نیز کمک کننده نیست.
🔸تحلیل، مقایسه، طبقه بندی، انتقاد، بازجویی، ترحم و بنده نوازی کردن مشکلی را حل نمی کند.

🗝 سخن آخر اینکه : اقدام به خود کشی یعنی صدای مرا بشنوید !